Wat is Focusing?

Focussen of Focusing

In het leven van alle dag wordt de term ‘focussen’ veel gebruikt. Tegenwoordig is het zelfs in alle opzichten een hype. Niet gek, want we worden, met name door de toenemende social media, veel en vaak en overal afgeleid. Om werk en taken goed te kunnen doen, moeten we ons kunnen concentreren op één bepaald punt (ref. Van Dale). Belangrijk en waar, maar… dat is niet de betekenis van Focussen zoals dit werd ontdekt door Eugene T. Gendlin in de jaren 70.

Gendlin (1926-2017) was een Amerikaanse hoogleraar psychologie en filosofie. In zijn praktijk ontdekte hij dat cliënten die succesvol waren een bepaalde manier hadden om te reflecteren op zichzelf. Daarbij gaven zij aandacht aan lijfelijke gevoelens en gewaarwordingen. Gendlin is deze manier gaan uitwerken in stappen om die manier leerbaar en toegankelijk voor iedereen te maken. Gendlin heeft met de beschrijving van dit proces ‘de aandacht richten op wat er op dit moment in het lichaam merkbaar is‘, als eerste de term Focusing geïntroduceerd. In het Nederlands gebruiken we ook de term Focussen.

Gendlin nodigde zijn cliënten uit bewust te zijn van hun lijf;
aandacht te hebben voor wat er van binnenuit lijfelijk voelbaar was;
vriendelijk aanwezig te zijn bij wat zich ook aandiende;
tijd te nemen en het zo mogelijk te beschrijven;
en weer opnieuw bewust te zijn, te ervaren, aandacht te geven, aanwezig te zijn, te beschrijven…
Dit is een proces en dit is Focussen.

De wijsheid van het lichaam

Het lichaam is een wijze bron van informatie. In je lijf draag je als het ware al je (levens)ervaringen met je mee en gedurende de hele dag geeft je lijf van binnenuit signalen, over wat je ergens van vindt of hoe het met je gaat. Soms zijn die signalen heel duidelijk, soms heel vaag. We kennen allemaal het gevoel van een brok in de keel, een knoop in de maag of het hebben van een onderbuik gevoel: dit zijn onze lijfelijke vertalingen van iets wat er op dat moment essentieel speelt in ons leven. Deze innerlijke lijfelijke gewaarwordingen zijn altijd aanwezig, we zijn er ons echter niet altijd bewust van. Focussen geeft toegang tot de wijsheid van het lijf en leert je ontdekken wat het je te vertellen heeft.

Felt Sense

Iets wat je kunt ervaren in je lijf en dat gaat over iets in jouw leven, wordt ook wel een Felt Sense genoemd. Een Felt Sense is een lastig begrip. Het gaat niet over wat je ervaart in je lijf als je broek te strak zit of als je nodig moet plassen. Het gaat over een ervaring in je lijf wat meer betekenis voor je heeft dan alleen het fysieke. Zo een lijfelijke gewaarwording kan wel fysiek aanvoelen (zoals een brok in de keel, druk op de borst, vlinders in de buik), maar het kan zich ook uiten in de vorm van een kleur, beeld, beweging, herinnering of symbool. “… Het lijkt wel een rode draaiende bal daar in mijn buik en als ik dat zo voel denk ik aan vroeger toen ik 6 jaar was en altijd bang was om naar school te gaan…”

In het kort is een Felt Sense:

– van binnenuit in het lijf waarneembaar;
– soms vaag, soms sterk en aanvankelijk moeilijk te beschrijven;
– meer omvattend dan wat je tot nu toe onder woorden hebt gebracht;
– niet louter fysiek;
– betekenisvol.

Door een uitnodigende en vriendelijke houding aan te nemen naar de Felt Sense, kan het zich steeds helderder laten zien. Je bouwt er als het ware een relatie mee op en gaat er innerlijk mee in gesprek. Je zult merken dat deze manier van aandacht, meer ruimte, innerlijke rust en zelfvertrouwen geeft.

Kinderen kunnen van nature goed focussen. Hun lichaam geeft vaak snel aan wanneer ze niet lekker in hun vel zitten, bijvoorbeeld in de vorm van buikpijn of hoofdpijn. Door met aandacht naar de signalen van hun lijf te luisteren, en het kind uit te nodigen daar ook met zijn aandacht bij te zijn, wordt vaak helder wat er daadwerkelijk aan ten grondslag ligt. De buikpijn is er niet omdat het kind ziek is, maar omdat er daar van binnen iets angstig, boos of verdrietig is.

Luisteren

Luisteren naar je lijf is een belangrijke vaardigheid om goed te kunnen focussen. Hoe ziet het er vanbinnen bij jou uit? Hoe voelt het daar aan? Wat merk jij allemaal vanbinnen? Zelf kunnen focussen is een belangrijke voorwaarde om met kinderen te focussen. Als je op een zorgzame en open manier aandacht wilt schenken aan het kind en wat er in hem omgaat, is het van belang dat je eerst luistert naar je eigen lijfelijke beleving. Pas dan kan je echt en betekenisvol luisteren naar het kind. Kinderen zijn zelf ook in staat innerlijk te luisteren: ze zijn in staat op een dieper niveau te ervaren waarom ze doen wat ze doen en waarom ze ervaren wat ze ervaren.

Natuurlijke vaardigheid

Focusing is een natuurlijke vaardigheid die ontdekt werd, niet uitgevonden. Het vermogen om te focussen is iets waar je in aanleg toe in staat bent: je wordt geboren met het vermogen om contact te krijgen met je innerlijke beleven. Bij de meeste volwassenen hebben ervaringen met opvoeders en de maatschappij ervoor gezorgd dat het vertrouwen in de wijsheid van het lichaam in onbruik is geraakt. Als we focussend aanwezig zijn bij de beleving van kinderen en als we kinderen kunnen stimuleren hun focussende vaardigheden in te zetten, blijft hun innerlijke waardevolle bron beschikbaar en verrijken we hen met een vaardigheid die ze in de rest van hun leven op alle gebieden kunnen blijven inzetten.

Praktisch

Focusing is in een paar minuten uit te leggen, de uitdaging zit in het doen. Focusing zorgt ervoor dat je je op een vriendelijke manier tot gevoelens en ervaringen kunt verhouden. Focusing is een soort reis door je lijfelijke ervaren en bewustzijn waar je stapsgewijs je weg in kan vinden. De constante bewuste aanwezigheid hierin geeft ook veiligheid en vertrouwen.

Willen we kinderen hierin kunnen begeleiden dan zullen we eerst zelf kennis moeten maken met focusing of het focussen.